SLOVENIA : SOCA VALLEY via BOHINJ

आता सरळ सोका व्हॅली असं आम्ही म्हणेपर्यंत इथून जाताना थोडं डी टूर करून एक तलाव आहे आणि तो फारसा दूरही नाही. अशी प्रस्तावना झाली तेव्हा ओळखलं की आमचं फायनल डेस्टिनेशन अजून खूप दूर आहे आणि तिथे पोहोचायला अजून खूप वेळ आहे. जरी आम्ही आमच्या रुटवरच गाडी घेतली होती तरी मध्ये फुटलेला फाटा मात्र कच्चा रस्ता असलेला होता. जीपीएस आम्हाला मार्ग दाखवत होतं. रस्त्यावरच्या पाट्याही दिसत होत्या. पण रस्ता इतका अरुंद, त्यात आमच्या पुढे एक बस होती. बसचा फायदा हा की समोरून वाहन येत नसे. त्यामुळे अगदी हळू आम्ही निघालो होतो. एका गावातल्या रस्त्यावर तर समोरासमोर आलेल्या बसने उद्भवलेला प्रश्न समोरच्याने माघार घेऊन सोडवला होता. पण इतकं सारं असलं तरी आम्हाला हवा असलेला बोहिंज तलाव दिसण्याचं चिन्ह नव्हतं. अचानक रस्ता जरासा रुंद झाला तेव्हा आशा पल्लवित झाल्या. एक पूल ओलांडला आणि गाडी तलावाशेजारी पार्क करून आम्ही उतरलो.

लेक ब्लेडसारखं भाग्य (?) याला नाही. त्यामुळे तसा हा निवांत आहे. दूरवर दिसणारे डोंगर, इथे नेहेमी दिसणारे अर्ध्यावर आलेले पांढरे ढगांचे पुंजके आणि क्षितिजापार आहे असा वाटणारा विस्तार असा हा बोहिंज. इथे आलो नसतो तर...... हा विचार मनात आला. खरंतर काहीच फरक पडणार नव्हता. आम्ही या सौन्दर्याला मुकलो असतो. लेक ब्लेड बघितल्यावर....... या प्रश्नाला माझ्याकडे उत्तर नाही. पण लोकांच्या झुंडी नसलेला हा शांत तलाव, आहे हिमनदीपासून तयार झालेला, म्हणजे glacial lake आहे. इथला निवांतपणा तुमच्या आतपर्यंत पोहोचतो. हा Triglav Natioanal Park चा भाग आहे . म्हणजेच त्याच्या कोंदणात हे सौन्दर्य वसलेलं आहे.

सोका व्हॅली झाडलेस-झाबके

आता मात्र सरळ मुक्कामाला पोहोचायचं! हे कानावर जरी पडलं तरी मधेच कसलीतरी आठवण आल्यासारखं करून इथे मधेच अमुक आहे तेवढं बघून पुढे जाऊ असं तर हा म्हणणार नाही ना ही धास्ती कायम मनात होती. त्याला कारणही तसच होत. कुठेही जाण्यापूर्वी त्या देशाबद्दल आणि एकूणच तिथल्या बघावयाच्या गोष्टींबद्दल श्रीशैल जमेल तेवढी माहिती गोळा करतो. पण ही माहिती जुजबी, यात्रा कंपनीची नसते. याबाबतचे विविध ब्लॉग्ज, फोटो अशासारख्या गोष्टी त्याने नजरेखालून घातलेल्या असतात. ही याची चांगली सवय. पण..... कुठेही कसलीही नोंद घेऊन ठेवायची सवय नाही. सगळा भरवसा स्मरणशक्तीवर. कदाचित त्याच्या डोक्यात खूप गोष्टी असतात पण आम्हाला माहित नसतात. त्याचं एक कारण म्हणजे आमचं मन पूर्वग्रहदूषित असू नये हा त्याचा उद्देश !. पण यात होतं काय की आयत्या वेळी मग त्याला रस्त्यावरच्या नावाच्या पाट्यांवरून आठवण होते अरे हे खूप छान आहे इथे जाऊन मग पुढे जाऊ. हा प्रकार नॅचरल ब्रिज बाबत झाला होता. यात अनपेक्षित पण सुखद धक्काही असतो आणि काही वेळा अगदी ठरीव, पूर्ण प्लॅनिंग करून बंधनात राहिल्यासारखं एक एक टिक मार्क करत जाण्यातही मजा वाटत नसते. तर ते जाऊ द्या. आम्ही मार्गस्थ झालो!

आता झाडलंस- झाबके. टोलमीन हे जवळचं शहर. ते जीपीएस वर दिसत होतं म्हणजे निदान तिथवर तरी प्रश्न नसावा असं मानून आम्ही चाललो. रस्ता इथवर अधून मधून डोंगरातला, वळणांचा असला तरी मुख्य मार्ग होता त्यामुळे फारसा त्रास नव्हता. टोलमीनला आलो आणि आम्हाला झाडलंसची पाटी दिसली. हायसं वाटलं एकदम. पण अजून मुक्काम यायचा होता. रस्ता ओलांडून श्रीशैलने गाडी उजवीकडे घेऊन झपकन डाव्या रस्त्याला घेतली तर समोर पुढचा एकदम शार्प बेंड. रस्ता गावातून जाणारा, चढाचा. लागून असलेली घरं आणि अरुंद रस्त्यावर समोरून कोणी आलं तर बाजूला घेण्यासाठी जागा नाही. आमचं सुदैव की इथल्या प्रत्येक अवघड जागी आम्हाला सुखेनैव जात आलं, समोरून कोणी न येता. झाडलंस हे पायथ्यालगतचं गाव. आम्हाला जायचं होतं ते झाबकेला. पुढे जात राहिलो. डोंगरावरचा चढाचा रस्ता. आता अर्थातच वळणा वळणाचा, अरुंद आणि टोकदार वळणं असलेला. इथे घरं अगदीच एक एकटी आणि दूरवर. एकदाचं आमचं डेस्टिनेशन आलं आणि जीव भांड्यात पडला.

आमच्या अपार्टमेंटच्या मालकीण बाई स्वागताला आल्या. आमचा पहिला प्रश्न गाडी कुठे लावायची. इथेच दारात असं त्यांनी सांगितलं खरं पण तिथे विचित्र उतार होता. मग जाऊ दे इथे नको तिथे समोरच्या बाजूला थोडी आत पार्क कर असं ती म्हणाली. जेमतेम एक-दीड गाडीचा अरुंद रस्ता. इथे गाडी वळवणं अशक्य मग पुढे जा तिथे ते सव्यापसव्य करा. समोर दरी मागे डोंगर वगैरे आणि फिरवून आणा. घरात आलो आणि सगळा शीण गेला. या सौन्दर्याच्या प्रेमात पडायचं खरं, पण इथवर येईपर्यंत धाकधुक जी असते तिचा ताणही येतो. समोरासमोरच जुळी वाटावी अशी दोन घरं, या बाईंची. एका घरात आम्ही. घराला मागे बाल्कनी, मागच्या बाजूने हा पहिला मजला, पुढच्या बाजूने तळमजला. मागे दरीत उतरत जाणारा डोंगराचा भाग. समोर असाच डोंगर आणि अशीच विरळ घरं. या इथे बहुधा अपार्टमेंटची जबाबदारी बायकांची. त्यात नवऱ्याचा सहभाग फारसा दिसला नाही. त्याचा मधमाशा पालन व्यवसाय. घरात गुरं होती. थोडीशी उतारावरच्या जमिनीतली शेतीही.

घर प्रसन्न होतं. चहुबाजूने फुलं दिसत होती आणि मुख्य म्हणजे या गावात आम्ही सूर्य बघितला! 

भारतात राहून नको करणाऱ्या याच सूर्याची आम्ही किती आतुरतेने वाट बघत होतो याचं आम्हालाच मग आश्चर्य वाटायला लागलं. घराचा प्रसन्नपणा आमच्या आतपर्यंत पोहोचला, त्याला जोड मिळाली स्वच्छ, निरभ्र अशा वातावरणाची. घरभर फिरून होत आहे तोवर मालकीणबाई हजर झाल्या. सोबत एका ट्रेमध्ये छोट्या ग्लासमध्ये वाईन, त्याच्या तळात असलेल्या, आम्हाला आतापर्यंत परिचित झालेल्या बेरीज आणि दूध व घरचा मध. आपल्याकडे म्हणतात तसं थोडसंच दिलं आहे हो, हे वाक्यही. कुठेही गेलं तरी माणूस सारखाच हे पदोपदी प्रत्ययाला येतं. हे दिल्यानंतर मग तिने आमचा प्रोग्रॅम काय त्याची चौकशी केली.

त्यांच्या घरी दूध मिळू शकेल पण एकदिवस आधी सांगावं लागेल कारण बाई घरातलं सगळं आटोपून नोकरी करत होत्या, त्यामुळे सकाळी त्यांची गडबड असे. कोणतीही मदत लागली तरी सांगा हे ही सांगून झालं. संध्याकाळ उतरू लागली होती. "तरीही जर तुम्हाला उत्साह असेल तर असेच सरळ रस्त्याने पुढे जायला हरकत नाही. चांगला व्यायाम होईल." असा सल्ला देऊन त्या बाहेर पडल्या.

सोबत आणलेल्या पावाकरता हा मध उपयोगी पडेल हे आधी जाणवलं. आमच्या सोबत चहाचे सॅशे असतात त्यामुळे चहाचा प्रश्न पडत नाही. सगळा शीण त्या चहात बुडवून आम्ही चालत बाहेर पडलो.

अगदी अरुंद रस्ता. तुरळक घरं आणि क्वचितच समोर आलेली एखादी व्यक्ती. बाकी इतका उभा पहाड सोबतीला आणि डोळ्यांचं पारणं फेडणारी खोल दरी , हिवाळ्याआधी रंग उत्सव साजरा करणारी झाडं, या सगळ्यामध्ये आम्हाला एकटेपणाची जाणीव होण्याची काहीच शक्यता नव्हती. आम्ही पुढे गेलो तर वळणावर समोरून येणाऱ्या आमच्या मालकीणबाई आणि बरोबर त्यांची वीस बावीस वर्षाची मुलगी. "आम्ही संध्याकाळी दोघी बाहेर पडून चालून येतो, तेवढाच व्यायाम. एरवी कामापुढे हे शक्य नसतं." असं हसतमुखाने सांगून त्या निघाल्या. मुलगी मतिमंद होती. त्यामुळे तर ही जबाबदारी त्यांच्यावरच पडत असावी.

परत येताना परसदारं बघत येत होतो. रस्त्याच्या एका बाजूला उतार आणि दुसऱ्या बाजूला चढ. तसं खडतर आयुष्य. घरापुढच्या गाड्याही कशा पार्क करत असाव्यात हा प्रश्न पडेल असे उतार किंवा चढ. एका ठिकाणी कोणीतरी आमच्याकडे बघत आहे असा भास झाला. पण तो भास नव्हता. कुंपणापलीकडच्या गवतामध्ये एक मेंढा होता. दयनीय स्वरात ओरडून आमचं लक्ष वेधून घेत होता. आमच्या दिशेने कुंपणाकडे येतं होता.

पूर्ण अंधार होण्याआधी घरी परतायला हवं होतं. त्यामुळे फारसे कुठे न रेंगाळत परत फिरलो. घरात आलो आणि हीटरची आठवण झाली. रात्री थंडीचा कडाका असणार होता. म्हणजे कदाचित हीटरची गरज भासू शकली असती. पण इथे कुठेच तशी बटणं दिसली नाहीत. त्यामुळे बाईंना शेजारच्या घरी जाऊन त्रास देणं आलं. त्रास वाटला तरी काही गोष्टींना पर्याय नसतो. दार ठोठावून विचारलं तर हसतमुखाने त्यांनी सांगितलं, दोन्ही घरांचा कंट्रोल त्यांच्याकडेच होता आणि त्या रात्री तो सुरु करणार होत्या.

                        पुढील भाग येत्या मंगळवारी.

यातील सर्व फोटो श्रीशैल पत्की 

वि.सू. 
येथील प्रतिक्रिया आणि मला वैयक्तिक रित्या आलेल्या मेलमधे व प्रत्यक्ष प्रतिक्रियांमध्ये या वर्णनाच्या प्रभावीपणात फोटोंचा अतिशय महत्वाचा भाग असल्याचं म्हटलं आहे जे सर्वार्थाने खरं आहे. त्या अनुषंगाने एक सूचना अशी आली की फोटो क्रेडिट्स देण्यात यावी. श्रेय हे ज्याचं त्याला मिळायला हवं हे मलाही पूर्णपणे पटतं. यास्तव या लेखापासून तो उल्लेख येथे करत आहे.