Monday 29 June 2015

SWITZERLAND FRIBOURG


स्वित्झर्लंड फ्रायबुर्ग 

इंटरलाकेनमधला शेवटचा दिवस. मनसोक्त हिंडून झालं होतं. आता फिरण्याने मन भरलं होतं. पण स्वित्झर्लंडमध्ये आता पुरे असं म्हणायची सोयच नाही. खरतर जेव्हा या ट्रीपचं आम्ही ठरवत होतो, यातला आम्ही हा उगाच आहे, खरतर श्रीशैल ठरवत होता आणि मेलवरून आम्हाला हे tentative आहे तुम्ही एकदा हो म्हटलत की मग पुढे जाऊ असं सांगत असे. त्याला उत्तर देताना मेलमध्ये आम्ही मम म्हणत असू एवढाच संबंध आमचा. पण याला एक मोठा अपवाद आहे. इंटरलाकेन शेवटचं. तिथून बर्न ही त्यांची राजधानी. तिथे दोन दिवस राहून बाझलला (Basel) येऊन आपल्याला आइंडहोवनपर्यंत थेट गाडी आहे असं त्यानी सांगितलं मात्र, उत्तराच्या अॅटिनाने काम करायला सुरवात केली.

आत्तापर्यंत वीणा पाटील, केसरी आणि तत्सम यांच्याबरोबरीने सीरिअलमधील हनीमूनर्समुळे झालेल्या ज्ञानाप्रमाणे युंगफ्राऊचं नाव आलं पण माऊंट टिटलिस काही हा म्हणायला तयार नाही हे तिच्या लक्षात आलं. ते विचारल्यावर श्रीशैल म्हणाला ते खूप आऊट ऑफ वे आहे आणि इथल्या साइटसवरून काही फार छान असेल असं वाटत नाही. तो रीजनच वेगळा आहे. एकतर हा युंग फ्राऊ रिजन किंवा माऊंट टिटलिस. तुम्ही काय ते ठरवा आणि सांगा.

आमच्याकडे टप्प्याटप्प्याने, नेगोशिएशन वगैरे शब्दच कोशात नाहीत. थेट तलवार काढून लढाईला सुरवात! माऊंट टिटलिसला जाता येणार नसेल तर मग स्वित्झर्लंड नको दुसरा देश बरा. श्रीशैल अवाकच झाला असावा. त्याने आतापर्यंत सगळं ग्राऊंडवर्क पूर्ण केलं होतं. तसा tentative प्रोग्रॅम आम्ही हो म्हटला होता. कालपर्यंत यावेळी फक्त स्वित्झर्लंड, त्याशिवाय काही नाही म्हणणारी आई ती हीच का असा प्रश्न त्याला पडला असेल. तो म्हणाला ठीक आहे मी कसं बसवता येईल ते बघतो आणि सांगतो. सगळं बघून एक दिवस इकडचा तिकडे करून मग त्यात हे माऊंट टिटलिस जेव्हा आलं तेव्हा तिचा जीव भांड्यात पडला! तिचीही परिस्थिती बिकट होती. आत्तापर्यंत जाऊन आलेल्या प्रत्येकाने माऊंट टिटलिसला गेला नाहीत तर मग आयुष्य फुकटच असा सूर लावला होता. अखेरीस तिच्या इज्जतका सवाल होता! तर मांडवली कसली सपशेल शरणागती देऊन ते टिटलिस आमच्या प्लॅनमध्ये समाविष्ट झालं.

तर इतक्या कष्टाने मिळवलेल्या या ठिकाणाविषयीची उत्सुकता ताणलेली निश्चित होती. त्याला आणखी एक कारण होतं इंटरलाकेनला उर्सुलाही पटकन म्हणाली होती You are visiting Mt Titlis also? Strange! कदाचित श्रीशैल म्हणत होता ते खरं असावं. असावं नाही होतच. नंतर जेव्हा आम्ही परत आल्यावर नेट सर्च केला (हे असं उलटं गाडं असतं आमचं) तेव्हा हे आमच्याही लक्षात आलं.

आम्ही इंटरलाकेनहून ट्रेनने निघालो. प्रवासाचा हा तसा शेवटचा टप्पा. आम्हाला बर्न (Bern या शहराच्या नावाची, म्हणण्यापेक्षा उच्चाराची गंमत आहे. आपण बरा मधला ब न घेता हिंदीतल्या बहकावामधला ब चा उच्चार त्यांना अभिप्रेत असतो आणि आपला चुकलेला उच्चार ते आपल्याकडून बरोबर म्हणेपर्यंत म्हणून घेतात हा आमचा स्टेशन काऊंटरवरचा गमतीशीर अनुभव.) या त्यांच्या राजधानीच्या शहराच्या जवळ असलेल्या फ्रायबुर्ग (Fribourge) ला जायच होतं. तिथे स्टेशनजवळचं एक अपार्ट्मेंट आम्ही बुक केलं होतं. ट्रेनच्या या प्रवासात सोबतीला नेहेमीप्रमाणेच बर्फाचे पर्वत, खळखळणार्‍या नद्या, गायींची खिल्लारं, त्यांची पिक्चर परफेक्ट गावं वगैरे वगैरे. प्रवास खूपच छान होतो इथला. वातावारणामुळे आणि अर्थातच सोयीसुविधांमुळेही. बर्न आलं आणि श्रीशैलने त्याच्या कामाकरता त्याला शहरातच एका ठिकाणी जायचं असल्याकारणाने आम्हाला निरोप दिला. आम्ही दोघं आता फ्रायबुर्गच्या दिशेने दुसर्‍या गाडीने निघालो. अगदीच जवळ असलेलं ते उपनगर. उतरलो आणि आपली अक्कल चालवण्यापेक्षा कोणा माहितगाराला विचारावं म्हणून विचारलं आणि त्याप्रमाणे निघालो. जवळ असलेलं ते ठिकाण 20 मिनिटानंतरही आलं नाही तेव्हा जरा काळजी वाटून आम्ही थांबलो. एवढ्यात मघाचा तो माणूस मोटरसायकलवरून परत येताना दिसला. आमच्याकडे थांबून म्हणाला मी बहुधा तुम्हाला चुकीचा रस्ता सांगितला. पण मला खात्री वाटत नाही. तुम्ही जरा मला पत्ता पुनः दाखवाल का? मी तिथे जाऊन येतो तुम्ही मात्र इथून कुठे जाऊ नका. आम्ही गारच झालो. त्याला पत्ता दाखवला, तो गेला आणि आम्ही असेच रस्त्यावर उभे. एवढ्यात एक मुलगी समोरून आली आणि थांबून विचारू लागली काही मदत हवी का म्हणून. आम्ही पत्ता दाखवला. तिने तो मोबाइलवरून बघून आम्हाला सांगितला आणि ती निघून गेली. एवढ्या दरम्यान श्रीशैलचे दोन तीन फोन, बाबा त्या बाईला कामावर जायला उशीर होतो आहे जरा लवकर पोहोचा. आम्ही निघालो शेवटी त्या मोटरसायकलवाल्या माणसाची वाट न पहाता. तेवढ्यात पुनः श्रीशैलचाच फोन ती बाई स्टेशनवर तुम्हाला नेण्यासाठी आली आहे तेव्हा तिला भेटून तुम्ही को ऑर्डिनेट करा. ती स्टेशनबाहेर भेटली आणि आम्ही घरी गेलो.

शहरातलं घर. नेटकं, व्यवस्था असलेलं. तिने किल्ली दिली. जाताना दाराबाहेरच्या डोअर मॅट खाली किल्ली ठेवून जाण्याच्या सूचना दिल्या. तिची आणि आमची आता पुनः भेट होणार नव्हती. महत्वाचं सांगायचं राहिलं. ही बाई या फ्लॅटच्या मालकिणीची मैत्रीण. ती आणखी कुठेतरी रहात होती. ही मालकीण सध्या पोर्तुगालला गेली होती, तशी ती कायम तिच्या कामानिमित्त जगभर फिरतच असते. ती जेव्हा इथे नसते तेव्हा हे अपार्टमेंट भाड्याने देतात. म्हणजे इन्कम सोर्स सुरू. घरात बघितलं तर तिच्या भरलेल्या वॉर्डरोबसकट सगळ्या गोष्टी होत्या. कुठेही कुलूप नव्हतं. आणि हे सगळं येणार्‍या कुठल्यातरी देशाच्या माणसांवर भरोसा टाकून ती जगभर निवांतपणे हिंडत होती. हा माणसांच्या ठायी असलेला विश्वास तिने कसा कमावला असेल? आम्ही आश्चर्य करत होतो.

ती बाई गेल्यानंतर आम्ही आपले चहा पिऊन बाहेर पडू या असा विचार करत होतो. आवरायचं म्हणून उत्तरा टॉयलेटला गेली ती मला हाका मारत सुटली. म्हटलं प्रॉब्लेम काय झाला असावा आत्ता? मी जाऊन बघितलं तर ती हसतच सुटली. " हे बघा काय आहे इथे" मी थंड पडलो. त्या कमोडच्या फ्लश टॅंकवर एक गणपतीची तस्बीर विराजमान झालेली होती. हे काही आपलं घर नाही. कुठे काय ठेवावं हा त्या मालकिणीचा प्रश्न. वगैरे तात्विक विचार मनात आले. पण तिला या गोष्टी कळणार नाहीत हेही आम्हाला समजत होतं. शेवटी गणपती बाप्पांना म्हटलं जरा आम्ही असेपर्यंत तरी आमच्याबरोबर लिविंगरूममध्येच आम्हाला सोबत करा.






बाहेरच्या खोलीत आलो तर घरात विविध देवांचे फोटो ठिकठिकाणी होतेअगदी तिच्या वॉर्डरोबमध्येही फोटो चिकटवलेला होतात्याव्यतिरिक्त खूप काही बघायला मिळालंती जगभर हिंडत होती ती योगप्रसाराच्या निमित्तानेआमच्या आजवरच्या अनेक यजमानांपैकी ही बाईसुद्धा भारतात खूप वेळा योगसाधना आणि शिक्षण यासाठी येवून गेलेली होतीअसं जरी असलं तरी देवाधर्माच्या प्रत्येकाच्या संकल्पना वेगळ्या असतातअगदी घाटावरल्या माणसांच्या आणि कोकणातील माणसांच्या सोवळ्या ओवळ्याच्या कल्पनांमधे फरक पडतो तर तिला फ्लश टॅंकवर गणपती ठेवण्यात काय गैर हे कळण्याची आपण अपेक्षा करणं जरा जास्तच हे आम्हाला पटत होतं.

                                                                पुढील मंगळवारी माउंट टिटलीस

Monday 22 June 2015

SWITZERLAND (TRUüMMELBACH)




स्वित्झर्लंड  ट्र्यूमेलबाख







SWITZERLAND (TRUüMMELBACH)


स्वित्झर्लंड  ट्र्यूमेलबाख





भणाणता वारा आणि कोसळणार्‍या पाण्याचा प्रचंड प्रपात, सभोवार पाण्याचे तुषार आणि ते कुंद धुरकट वातावरण. दिवे असले तरी तेही पिवळसर आणि प्रखर नव्हेत त्यामुळे इतकं सुंदर गूढरम्य वातावरण तयार झालं होतं. प्रत्येक ठिकाणी पाट्या. निसरड्या पायर्‍या, जपून पाऊल टाका. यात भरीला तो सांदीतून आणखी वेगाने घुसून आमच्यावर हल्ला करणारा वारा. खूपच ग्रेट अनुभव आहे. मघाचा आमचा सगळा नकारात्मक भाव वाहून गेला. आयुष्यात फार कमी वेळा अशा अनुभवता येतात आणि ती आपली चुकली नाही, खरतर श्रीशैलने आम्हाला चुकवू दिली नाही





ही एक लेव्हल झाली.  खूपच गर्दी या ठिकाणी. अरूंद गॅलेरी. त्या डोंगरात इतक्या अशक्य ठिकाणी या सगळ्या सुविधा देणारे ते स्विस लोक धन्य होत! याठिकाणचं सौन्दर्य बघून आम्ही वर गेलो. आता वरच्या गॅलेर्‍या आणखी अरूंद. पाण्याचा जोर वाढता. त्याला त्या पर्वताच्या खडकांचा अडथळा. मग त्यातून वाट काढताना त्याची होणारी घुसमट अजून जोरात बाहेर पडते आणि त्या खडकाला भेदून वाट काढते. पाण्याचा आणि त्या पर्वताच्या चाललेल्या त्या आदिम संघर्षातली वार्‍याची भूमिका कोणती ते न कळे. पण त्या सगळ्याच्या एकत्रित परिणामातून साकारलेलं शिल्प बघताना आम्ही दिङमूड. या ठिकाणी एक सुंदर कोनाडा तयार झाला होता. मग त्यात बसून वरच्या बाजूने फोटो काढण्याचे प्रयत्न. पण उडणारे पाण्याचे तुषार सारं व्यर्थ ठरवत होते. बरं वरच्या माणसाच्या सूचना खाली सोडा शेजारच्या माणसाला ऐकू येऊ नयेत इतक्या डेसिबलचा आवाज. तरीही कानठळ्या बसल्या आहेत असं कुठेही जाणवत नव्हतं. आवाजाच्या त्या व्हॉल्युमने आम्ही दडपणाखाली होतो पण भारावलेल्या स्थितीत. डोळे आणि कान दोन्ही तृप्त करणारी ती भावावस्था होती. यावरही आणखी एक लेव्हल होती ती आणखी अरूंद झाली होती. त्याच्या वरून कुठूनतरी याची सुरवात असेल का? हे सारं येतं कुठून आणि कसं? हे प्रश्न आम्ही खाली उतरल्यानंतर तिथे असलेल्या माहिती फलकावर वाचले.

पर्वताच्या अंतर्भागात असलेली ही दहा धबधब्यांची मालिका आहे. पर्वताच्या अंतर्भागात लिफ्टने जाऊन बघता येते अशी ही जगात कदाचित एकमेव असावी. हे धबधबे आहेत. त्यांचं उगमस्थान आहे या हिमनद्या (Glacier waterfalls) . सभोवताली असणारे युंगफ्राऊ, मॉंख आणि आयगर या हिमशिखरांपासून हे पाणी इथवर येतं. आणि आपल्या तांत्रिक भाषेत दर सेकंदाला 20000 लिटरपर्यंत पाण्याचा विसर्ग होतो. या ठिकाणी जाण्यासाठी या लोकांनी मग बोगदे खणले, लिफ्टची व्यवस्था केली, ठिकठिकाणी गॅलेर्‍या बांधल्या, वर जाण्याकरता त्या दगडांमध्ये पायर्‍या खणल्या, रस्ते तयार केले! ठिकठिकाणी उभे राहून बघता यावं म्हणून सोयीचे प्लॅटफॉर्म्स बांधले.

आपण धबधबे बघतो आपल्या देशातही. पण धबधबा म्हणजे डोंगरात कुठेतरी वरून उडी घेणारं पाणी यापलीकडे आपल्याला बघायला मिळालेलं नसतं. इथे आम्ही डोंगराच्या आत खणलेल्या एका बोगद्यात होतो. सभोवार बाकी काही नाही फक्त तो डोंगर, जलप्रपात आणि भणाणता वारा. एक दिव्य अनुभव वाटला तो. इतक्या अडचणीच्या ठिकाणी दिवा, लिफ्ट आणि इतर सोयी करणारे ते स्विस सरकार खरोखरीच धन्य होय!

सगळ्या दहा लेव्हलपर्यंत वर जाताना 200 पायर्‍या चढताना घसरण्याची भीती वगैरे भावना नंतर बाजूलाच पडतात. तसेही बरेच जण पहिल्या म्हणजे सहाव्या किंवा  सातव्या आठव्या लेव्हलनंतर परत फिरतात. पण प्रत्येक लेव्हलवरून दिसणारं तेच पाणी पण त्याचं नवीन आक्रंदन आणि पर्वताबरोबर चाललेला त्याचा संघर्ष हा प्रत्येक ठिकाणी नवा आहे. सुरवातीला वाटणारं भय नंतर त्याच्या प्रेमात पडून आपल्याला संमोहित अवस्थेत वर घेऊन जातं ती अवस्था वर्णन करण्याची नाही अनुभवण्याची आहे.

यानंतर परतीचा प्रवास. त्याला पर्याय दोन एक आल्या मार्गाने लिफ्ट घ्या आणि उतरून जा. दुसरा मार्ग चालत जाण्याचा. पायर्‍या आहेत. रेलिंग आहे. खाली उतरताना दूरवर दिसणारं दरीमधलं हिरवगार गाव आहे. आणि आणि बरच काही. उतरताना एका ठिकाणी येऊन थबकतोच आपण. तिथे नावाची पाटी आहे Corckscrew अक्षरशः पर्वताला पिळवटून काढून ते पाणी बाहेर पडतं. सगळ्या ठिकाणांचे फोटो घेतले, व्हिडिओ काढले पण जे देखिले, जे अनुभविले त्याची कणभरही सर नाही.

आम्ही खाली आलो. सुंदर बाग आहे. कॅफेटेरिआ आहे. आहे छानच पण इतक्या दिव्य सौंदर्याच्या धुंदीतून मानवनिर्मित काही बघावं असं वाटेच ना. आम्ही आपले शांतपणे रस्त्यावर स्टॉपजवळच्या एका बिल्डिंगच्या पायर्‍यांवर निवांत बसून बसची वाट बघत बसलो.

बस आली ती भरूनच पण लाऊटरब्रुनेन स्टेशनपर्यंतचे अंतर काही फार नाही. मघा त्या माहिती फलकावरच्या उल्लेखाप्रमाणे स्टेशनपासून इथवर 35-40 मिनिटात चालत हाइक म्हणून येताना इथे असणारे असंख्य (एकूण 72 धबधबे आहेत म्हणे) धबधबे बघत येता येतं. बसमधून जातानाही आम्ही त्यातले काही बघितले. एकूणच आता मघाचा नकारात्मक मूड गेला होता त्यामुळे जरा हे शहर पायी फिरू या का या विचारण्याला फारसा विरोध असण्याचा प्रश्न आला नाही.



स्टेशनला उतरून मग आम्ही चालत निघालो तेव्हा आपल्याकडलीच आठवण आली. हिल स्टेशनचे अरूंद रस्ते, दोन्ही बाजूंनी असलेली घरं किंवा हॉटेल्स आणि वाहनांची कसरत. पण हे फार वेळ नव्हतं. आम्ही गावाबाहेर आलो आणि दूरवर रेल्वेलाइन दिसली. सकाळी गाडीचा न आवडलेला हिरवा पिवळा रंग आता या हिरव्या पार्श्वभूमीवर शोभून दिसत होता. एक गाडी जरा पुढे जाते आहे तोवर पाठोपाठ दुसरी गाडी आली. आम्ही मग दूरवर असणार्‍या त्या बोगद्यात त्या गाड्या दिसेनाशा होइपर्यंत टक लावून बघत राहिलो. थोडं पुढे गेल्यावर एक धबधबा लागला. पण आम्ही जंगलातला वाघ बघून आल्यानंतर हरणं वगैरे बघण्यात आता रस वाटे ना. मग मागेच फिरलो तिथून. आता सरळ इंटरलाकेन.

इंटरलाकेनला आलो आणि मग हॉटेलवर परतण्यापेक्षा आज इथला हा मोठा रस्ता जरा हिंडू या असा विचार झाला. हा रस्ता आहे खूप छान. विस्तीर्ण असं मैदान आहे. आम्ही जरा निवांत बसलो होतो एका बाकावर. वरून धाडकन ग्लायडर्स अगदी आमच्या समोरच उतरले. प्रत्येक ठिकाणी दोघे जण होते. एक ट्रेंड दुसरा हौशी असं असावं. त्यांचं ते लॅंडिंग बघायला मजा येत होती. उतरताना विमान ज्याप्रमाणे काही अंतर धावत जाऊन थांबते त्याप्रमाणे जमिनीला पाय टेकताना त्यांना ते छत्रीसारखी फुगीर आकाराचे कापड फुस्स होऊन जमिनीवर पडले की थोडं पुढे जावं लागत होतं. आत्तापर्यंत या लोकांची कमाल आम्ही प्रत्येक शिखरावर बघितली होती. निवांतपणे शिखराच्या डोक्यावरून घिरट्या घालत असताना त्यांच्या भावना काय असतील?

हे शहर आहे सुंदरच पण त्याचं महत्व आपल्या एका भारतीय माणसाने ओळखलं आणि त्या त्याच्या कार्याची या शहरानेही जाण ठेवली.आपण बघितलेल्या कित्येक चित्रपटांचं शूटिंग या शहरात झालेलं आहे. ज्या व्यक्तीने या शहराचं सौंदर्य ओळखलं आणि त्याला भारतीय पर्यटन नकाशावर आणण्याकरता हातभार लावला त्यांचा कृतज्ञतापूर्वक उल्लेख करणारी शिला (?) इथे आहे. त्या मैदानाच्या कडेला त्या शिलेवर त्या व्यक्तीचं नाव सन्मानपूर्वक लिहिलेलं आहे. यश चोप्रा!



या रस्त्यावरची दुकानं सुंदर आहेत. हा रस्ताच देखणा म्हणावा असा आहे. ठायी ठायी फुलांचे ताटवे, रचनात्मक मांडणी यांमुळे त्याला हे देखणेपण लाभलेलं आहे

 


इथल्या दुकानांमध्ये काऊ बेल्स, स्विस नाइफ आणि काचेच्या गाई मुबलक प्रमाणात दिसतात. खरेदी म्हटली की आत्ता नको हा माझा मंत्र असतो, काही वेळा तो योग्य ठरतो पण कित्येक वेळा फसायला होतं. इथे उत्तराने श्रीशैलच्या खनपटीला बसून काऊ बेल्सची खरेदी करून घेतली. पण तोही माझाच मुलगा त्याने फक्त बेल्स घेतल्या आणि स्विस नाइफ बर्नला गेल्यावर घेऊ म्हणून सांगितलं. नेहेमीप्रमाणे तिथे आम्हाला वेळ कमी पडला आणि त्या उपनगरात तसा फारसा स्कोपही नव्हता. नेहेमीप्रमाणे, मनात आलं की ताबडतोब घेऊन टाकायचं, नंतर मिळालं नाही म्हणून कटकट करण्यापेक्षा दोन पैसे जास्त परवडतील, असं म्हणून इंटरलाकेनमधला तो दिवस आटोपता घेत हॉटेलवर परतलो.

                                            पुढील मंगळवारी स्वित्झर्लंड माऊंट टिटलिस

कितीही फोटो, कितीही व्हिडिओ दाखवले तरी ते प्रत्यक्षदर्शनाचा आनंद देऊ शकत नाहीत याची मला जाणीव आहे. तरीही लोभ सुटत नाही, म्हणून हे दोन व्हिडिओ कॅमेर्‍यात शूट केलेले इथे देत आहे. आवाजाचा व्हॉल्युम अगदी कमी ठेवावा ही सूचना. 

सुरवातीला याच पानावर ते बघायला मिळावे म्हणून मी ते अपलोड केले पण वाचनात व्यत्यय येत असल्याकारणाने मी ते स्वतंत्रपणे दिले आहेत. 




Monday 15 June 2015

SWITZERLAND (TRUüMMELBACH)

स्वित्झर्लंड  ट्र्यूमेलबाखच्या वाटेवर 

शिलथॉर्नहून परतीच्या वाटेवर आता म्युरेनला रेंगाळायचं मनात असूनही शक्य नव्हतं. आम्हाला एकतर जिमेलवाल्ड(Gimmelwald) ला केबल कारने जाण्याचा पर्याय होता किंवा चालत जाण्याचा. हा मार्ग चालायला छान आहे असं वाचलं होतं आणि उर्सुलाची सूचना पण तशीच होती. तिच्या म्हणण्याप्रमाणे खूप लोकं हायकिंग करत शिलथॉर्नला जाणारी पण आहेत तरीही या ठिकाणी चढापेक्षा उतार सोपा आहे आणि तो एंजॉय करता येण्याजोगा आहे. त्यामुळे अर्थात आम्ही जरी रेंगाळलो नाही तरी म्युरेन ओलांडून जिमेलवाल्डला जाणार होतो. वाटेत असंख्य वेळा डोक्यावरून जाणार्‍या येणार्‍या केबल कार्स दिसत होत्या. रस्ता तसा व्यवस्थित होता. काही ठिकाणी तर वाहनांचाही होता. आम्ही रमत गमत जात होतो तशी इतरही माणसं आमच्याप्रमाणे पायी उतरताना दिसत होती. सगळ्या ठिकाणच्या पाट्यांमुळे चुकण्याचाही तसा प्रश्न नव्हता.




शांतता हा इथला स्थायी भाव आहे आणि ही बाह्य शांतता आपल्या मनाच्या गाभ्यापर्यंत उतरत जाते. अशावेळी मग आपल्याला एरवी सहजपणे समोर येऊनही न जाणवणार्‍या गोष्टी जाणवू लागतात. कदाचित त्या आपल्यापर्यंत किंवा आपल्या आतपर्यंत पोहोचू लागतात. मनाची कवाडं उघडणं म्हणतात ते हेच असेल का? जागोजागी घरांभवताली असणारी फुलं, त्यांचं सौन्दर्य आता गृहीत धरल्याप्रमाणे सवयीचं झालं होतं. घरांप्रमाणे जागोजागी दिसणारी खिल्लारं म्हणजे स्वित्झर्लंडचं वैभवच! तसही हा भाग दूध दुभत्यासाठी प्रसिद्ध आहेच. त्यांच्या गाईंकडे बघितल्यावर ती समृद्धी जाणवते. पण हे दृष्टिसुख अनुभवण्यापूर्वी आपले कान तृप्त होतात ते गाईंच्या गळ्यात असलेल्या स्विस बेल्सच्या विशिष्ट नादाने. या घंटा बसक्या असतात, आपल्याप्रमाणे गोलाकार नाहीत. धातू मिश्र असावा. काही घंटा पितळेच्या वाटतात तर काही अ‍ॅंटिक लुक असणार्‍या असतात. यांचा नाद ऐकत रहावा असा. आम्ही रेकॉर्ड करायचा केलेला प्रयत्न फारसा यशस्वी झाला नाही पण तो कानात मात्र अजूनही रुणझुणतो आहे. या संगीताने आम्हाला जागोजागी खिळवून ठेवलं.



खरतर या घंटानादाप्रमाणे आम्हाला थांबवणारी अनेक प्रलोभनं होती. वाहणारे ओहोळ होते, खळाळणारे प्रवाह होते, मधेच आमच्या भेटीला येणारे हिमाच्छादित पर्वत होते तर काही ठिकाणी असलेल्या गूढरम्य शांततेने आम्हाला रोखून धरलं होतं. उतरताना रस्त्यांचे तरी किती प्रकार होते. काही ठिकाणी असलेला पक्का रस्ता मधेच सोडून द्यायचा आणि जंगलासारख्या दाट झाडीतून उतरणार्‍या पायवाटेला लागायचं. तर मधेच उतरताना पायर्‍या असत. अशा एकांतात, निसर्गाच्या सान्निध्यात, कोणाही माणसाच्या व्यत्ययाशिवाय आपण आणि आपणच आहोत ही भावनाही किती अनुभवण्याजोगती असते त्याचा आम्ही प्रत्यय घेत होतो

कित्येकदा शब्दाविना.

जिमेलवाल्ड आलं. इथून पुढे पुनः खूपच कठीण उतार आहे. त्यामुळे आम्ही चालत जाण्याच्या फंदात पडलो नाही. इथून केबल कार घेवून मग स्टेचेलबर्ग. आम्ही स्टेचेलबर्गला आलो आणि जरा पुढे आलो तर तिथे आम्हाला लाऊटरब्रुनेनला घेऊन जायला बस उभी होती. चला आजचा दिवस छान गेला. आता आल्या मार्गाने परत. असं आम्ही दोघं म्हणत असताना श्रीशैल म्हणाला फार कंटाळला नाहीत ना तर इथे वाटेत एक ठिकाण आहे ते बघू आणि मग पुढे जाऊ. वाटेतच आहे वगैरे जरी म्हटलं तरी आता खरं म्हणजे कंटाळा आला होता. इतक्या छान अनुभवानंतर काहीतरी उगीच बाग बघ हे बघ असा वेळ काढण्याचा अजिबात उत्साह नव्हता. पण त्याचं म्हणणंही डावलता आलं नाही. सुदैवाने तुम्ही आता आला आहात हा समर आहे. (जुलै महिना) या दिवसात इथे येण्याचा मुख्य फायदा हा की सूर्य खूप उशीरापर्यंत असतो. त्यामुळे आपल्याला खूप उशीरापर्यंत फिरता येतं. इतक्या लांब येऊन आपण वाटेत काय आहे हे न बघताच कंटाळा करून हॉटेलवर जायचं तर या समरमधल्या मोठ्या दिवसांचा आपण काय फायदा घेणार? आता रात्री नऊपर्यंत उजेड असतो त्याचा घेता येइल तेवढा फायदा करून घेऊ. आमच्याकडे कंटाळा या एका कारणापेक्षाही, सबबीशिवाय दुसरे कोणतेही कारण नव्हते आणि त्याला तो बधणारा नव्हता. मुकाट्याने आम्ही ठीक आहे म्हणत ट्र्यूमेलबाख (Trümmelbach) वॉटरफॉल्स बघण्यासाठी वाटेत उतरलो.

उतरून बघितलं तर ही भली मोठी लाइन तिकिटासाठी. पुनः ते 10 की 15 युरो द्या. आम्हाला सगळ्या गोष्टीमध्ये विरोधाच्या जागाच दिसत होत्या किंवा आम्ही त्या शोधत होतो बहुधा. पण श्रीशैलला या सगळ्याची सवय झाली असावी. त्याच्या लहानपणी कदाचित त्याने क्वचित कधीतरी केलेल्या हट्टाकडे आम्ही ज्याप्रमाणे दुर्लक्ष करत असू त्याप्रमाणे तो तिकिटांच्या रांगेत उभा राहिला. रांग जरी मोठी दिसत असली तरी त्यात फार वेळ मोडला नाही. तिकिटं काढून आम्ही पुढे निघालो. एक बंदिस्त असा कॉरिडॉर. तिथे उभे होतो. लिफ्ट आली. सामानाची असावी तशी. पण वर जातानाचा मार्ग "दिसत" होता. म्हणजे त्या मार्गावर पिवळसर प्रकाशाचे दिवे होते. लिफ्ट वर निघाली आणि थांबली.

आम्ही सहाव्या लेव्हलपर्यंत आलो होतो. थांबून बाहेर आल्यावर तसाच पिवळा प्रकाश, अंधार उजळवणारा. प्रचंड आवाज, तुफानी वारा आणि समोर दिसणार्‍या पायर्‍या. एखादी हॉरर फिल्म बघत आहोत हा फील. आम्ही वर जात आहोत आणि सगळं वातावरण धूसर होऊन जातं. आमच्या चष्म्याचा कोणीतरी ताबा घेतं आहे असं वाटतं आणि मग हसू येतं. भणाणता वारा आणि कोसळणार्‍या पाण्याचा प्रचंड प्रपात, सभोवार पाण्याचे तुषार आणि ते कुंद धुरकट वातावरण. दिवे असले तरी तेही पिवळसर, आणि प्रखर नव्हेत त्यामुळे इतकं सुंदर गूढरम्य वातावरण तयार झालं होतं. प्रत्येक ठिकाणी पाट्या. निसरड्या पायर्‍या, जपून पाऊल टाका. यात भरीला तो सांदीतून आणखी वेगाने घुसून आमच्यावर हल्ला करणारा................

                       स्वित्झर्लंड ट्र्यूमेलबाख (Trümmelbach)  पुढील मंगळवारी